×
Wie heeft er niet geworsteld met de instelling van de camera, de microfoon en hoe je überhaupt omgaat met de etiquette van online contact? Het moest wennen, voor iedereen.
Allemaal sprongen we in het diepe en gingen zwemmen. Hoe gaat dat? Bij de eerste les met een groepje inburgeraars zie je dan ineens in beeld een jochie verschijnen, dat bij een cursist stiekem om het hoekje naar het scherm gluurt. Een ander tuurt ingespannen - bijna met de neus op het scherm - naar de tekst die een andere cursist voorleest en fluistert de zinnen mee. ‘Max is conducteur op de trein’ krijgt dan een raar soort stereo. Een microfoon maakt ook fluisteren hoorbaar.
Natuurlijk, de start was rommelig. Maar die eerste les was ook hartverwarmend. Iedereen was zichtbaar blij elkaar weer te zien en aan de slag te gaan. Ook al zat er nu een schermpje tussen, want dát alleen al was voor heel wat cursisten een hele stap. Online les geven op Teams, daar zouden we zeker in ons volwassenenonderwijs enkele maanden geleden niet aan hebben gedacht en al helemaal niet aan zijn begonnen.
In dat volwassenenonderwijs op het Friesland College hebben we heel wat cursisten die we kunnen rekenen tot die kwetsbare groepen. Denk bijvoorbeeld aan statushouders en aan laaggeletterden, die her en der in Friesland les krijgen in lezen en schrijven. Dan hebben we het over volwassenen, die heel wat hebben in te halen en het vaak niet gewend zijn om ambities te hebben en zich vooruit te werken.
Vroeger, al is dat eigenlijk nog maar enkele maanden geleden, draaide veel van dat onderwijs om ‘live’ contact. Om een docent voor de klas in een school, om een begeleider die bij een bedrijf of instelling komt voor bijscholing en iedere cursist graag in de ogen kijkt. In goed onderwijs gaat het immers voor een groot deel om interactie, om uitdagen en motiveren, om hulp bij het stappen maken en opmerken dat iemand misschien een extra zetje nodig heeft.
En dan moet ineens alles anders. In een situatie bovendien, die ook nog eens flink verwarrend en bedreigend kan zijn als je maar moeizaam - of helemaal niet - in staat bent om kranten te lezen, nieuws te volgen en te interpreteren wat er allemaal om je heen gebeurt. Door corona gebeuren nare en heftige dingen.
Voor docenten was het ook zoeken. Binnen een week moesten zij overstappen van ‘gewoon’ klassikaal les naar online (klassikaal) onderwijs. Bij veel van de cursisten vreesden we het ergste. Voor hen was het diepe immers nog wat metertjes dieper. Zouden we het redden om contact te houden en aan het leren te krijgen? Je bent er immers niet, als je hen een mailtje stuurt met wat instructie over hoe het allemaal zal gaan. Hebben ze wel een apparaat dat voldoende werkt?
Maar we werden verrast. Veel cursisten gingen voortvarend aan de slag en toonden veerkracht. Ze zetten door, al kostte het soms uren worstelen om bijvoorbeeld Teamsaan de praat te krijgen. Dat zorgde juist voor solidariteit, in de sfeer van: samen komen hier doorheen… Heel wat cursisten gooiden de schroom van zich en gingen zelfs nog harder aan de slag. We leren van elkaar en hebben ook zorg voor elkaar.
Je zag het al bij de groep, die blij was met de eerste les online. Trots dat het gelukt was, blij dat zij er bij waren… Dat geeft een boost voor het zelfvertrouwen en zeker ook vertrouwen in elkaar. Want ook anderen werden ingeschakeld, als iets niet lukte en we een andere route moesten vinden. Via app bijvoorbeeld, opdrachten per foto, een filmpje of een opname van een spreekopdracht… De crisis maakte cratief.
De cursisten hebben in korte tijd veel geleerd. Ze hebben geleerd dat ze meer kunnen dan ze dachten. Ze hebben geleerd dat ze veel zelf en zelfstandig kunnen. Ze hebben geleerd om hulp te vragen. Ze hebben geleerd dat hulp vragen geen zwakte maar juist een sterkte is. Ze hebben geleerd zichzelf minder te onderschatten. En ze hebben geleerd om niet op te geven! Zo maken we van deze nare periode ook een waardevolle periode.
Zahra Mousazadeh, directeur FC Extra, school voor volwassenenonderwijs van het Friesland College